Tytuł: Tas
Rodzaj obiektu: judaika; metale
Wytworzenie obiektu - osoba / autor: nieznany
Datowanie opisowe: XIX wiek
Wytworzenie obiektu - miejsce: nieznane
Technika: formowanie > grawerowanie; formowanie > tłoczenie; metalurgiczne > galwanizacja > złocenie
Tworzywo: przetworzony > metal > srebro
Wymiar - szerokość: 19.8 cm
Wymiar - wysokość: 28 cm
Słowa kluczowe: tradycja; judaika; pamiątka; kultura żydowska; Żydzi
Nabycie - sposób: zakup
Nota popularyzatorska:
Tas czyli tarcza na Torę to jedna z ozdób nakładanych na rodał ubrany w sukienkę. Zwyczaj przybierania nim Tory wynikał z przepisu talmudycznego, zakazującego przewijania Tory w synagodze, ze względu na niepotrzebną stratę czasu. Egzemplarze Tory musiały więc być przygotowane do czytań o dzień wcześniej. Aby się nie pomylić i wyjąć właściwy zwój, oznaczano je plakietkami. Z czasem szyldy te nabrały form bardziej ozdobnych, przeradzając się w prawdziwe dzieła sztuki złotniczej. Większość tasów posiadała w dolnej partii niewielką, zamykaną skrzyneczkę, do której wkładano tabliczki z nazwami świąt; służyły one do oznakowania zwoju. Opisywany tas posiada prostokątną skrzyneczkę z 7 tabliczkami w środku. Zamyka ją zasuwana ramka, która przytrzymuje tabliczki, pozwalając odczytać znajdujące się na nich napisy. Są one wygrawerowane w języku hebrajskim i podają nazwy świąt: „szbth”, „psch”, „szweuth”, „skuth”, „rsz hsznh”, „szbth rejh”, „Jum kpur”. Spotyka się też tasy bez skrzyneczek, np. z wygrawerowaną tylko nazwą święta lub zupełnie pozbawione tego typu informacji. Najczęściej kompozycję centralną na tasie flankują z boków dwie kolumny (Jachin i Boaz), a w górze wieńczy ją korona podtrzymywana przez dwa lwy.
Joanna Kluz
