Tytuł: Duc
Rodzaj obiektu: pojazdy
Wytworzenie obiektu - organizacja / wytwórnia: Nesselsdorfer-Wagenbau
Datowanie opisowe: XX wiek
Wytworzenie obiektu - miejsce: nieznane
Technika: inne > montaż
Tworzywo: przetworzony > tekstylia > tkanina > sztruks; substancja > skóra; przetworzony > metal; organiczny > pochodzenia roślinnego > drewno
Wymiar - szerokość: 140 cm
Wymiar - wysokość: 212 cm
Wymiar - głębokość: 300 cm
Słowa kluczowe: koń; Potocki; powóz; stajnia; wozownia
Nabycie - sposób: decyzja administracyjna
Nota popularyzatorska:
Duc to elegancki damski powóz spacerowy, dwuosobowy z tylnym siedzeniem dla służącego, do dwukonnego zaprzęgu. Zakupiony został przez Romana Potockiego w austriackiej firmie Nesselsdorfer Wagenbau do samodzielnego powożenia dla jego drugiej żony Elżbiety z Radziwiłłów. Hrabina udawała się nim w Łańcucie na spacery. Łańcucki duc w naturalnym kolorze drewna, to wiejski luksusowy wyjazdowy powóz z budą z czarnej, lakierowanej skóry nad dwuosobowym głównym siedzeniem. Za siedzeniem znajduje się tylny, podwieszony koziołek – czyli ławka lokajska dla jednego służącego, stanowiącego asystę powożącej damy. Z przodu przed siedzeniem znajduje się efektowny rozpięty na stelażu, wachlarz z lakierowanej, brązowej skóry z niklowanym, o regulowanej wysokości, wygiętym widelcem oraz w przednich narożach z wpuszczonymi dwoma niewielkimi latarniami. Buda mocowana jest do fordekla podwójnie zszytym pasem, zaopatrzonym w niklowany mechanizm pozwalający na szybkie i łatwe jej złożenie. Powyżej podnóżka, przy fordeklu widzimy zwinięty, przypięty dwoma paskami, fartuch z czarnej skóry (zakładany na kolana powożącej damy przy padającym deszczu czy też silnym kurzu). Metalowe części podwozia lakierowane są w kolorze czarnym, bez żyłkowania. Siedzenie główne z miękkim klinem do powożenia tapicerowane są piaskowym sztruksem i ozdobione jedwabną we wzór kwiatowy bortą czyli ozdobną taśmą pasmanteryjną. Tym samym sztruksem tapicerowane jest siedzisko koziołka lokajskiego. Buda podbita jest miękką tkaniną w analogicznym piaskowym kolorze. Duc po rodzinie Potockich z Łańcuta to jedyna taki pojazd w Europie. Zachowany jest poza tym w oryginalnym stanie, co również jest wyjątkowe.
Aldona Cholewianka-Kruszyńska
