Tytuł: Cukierniczka
Rodzaj obiektu: sprzęt domowy
Datowanie opisowe: XX wiek
Technika: formowanie
Tworzywo: przetworzony > ceramika > porcelana
Wymiar - wysokość: 9 cm
Wymiar - średnica: 8 cm
Słowa kluczowe: kasyno; desery; cukiernica; kuchnia; kredens
Nabycie - sposób: darowizna
Nota popularyzatorska:
Cukierniczka porcelanowa ozdobiona półplastyczną dekoracją kwiatową. Jako obiekt stanowi doskonały punkt odniesienia do dziejów jednego z najbardziej innowacyjnych zakładów przemysłowych Łańcuta jakim w 1. poł. XIX w. była cukrownia. Powstała ona ok. 1835 r. dzięki staraniom I ordynata hr. Alfredowa Potockiego, który po przejęciu w 1823 r. dóbr łańcuckich, zastosował na ich obszarze bardzo nowoczesny system gospodarowania. Doskonaląc dotychczasowe uprawy oraz wprowadzając szereg nowych gatunków roślin, pozyskiwał surowce, które następnie przetwarzał we własnych zakładach produkcyjnych, dając towar w formie ostatecznej i to jak najlepszej jakości. W taki właśnie sposób powstała w mieście fabryka cukru, będąca wówczas jedną z nielicznych na terenie Galicji. Urządzono ją w zaadaptowanym starym budynku Oranżerii Ogrodu Włoskiego na Folwarku Dolnym. Cukier, który produkowano tu z buraka cukrowego, był wówczas najnowszym wynalazkiem. Do jego produkcji bardzo starannie przygotowano linię technologiczną, wykorzystując znane oraz wypróbowane maszyny i urządzenia, które usprawniano dalej na miejscu. W latach 1836-1837 niemal cały zysk z wyrobu cukru przeznaczono na doświadczenia z rafinacją, sprawiając, że miejscowy wyrób czystością i smakiem dorównał światowemu poziomowi. Łańcucka cukrownia działała do ok. 1870 r. Na początku XX w., za czasów III ordynata hr. Romana Potockiego, utworzono w jej miejscu rafinerię.
Joanna Kluz
