W dniu 4 października 2022 r. w Sali Balowej d. Kasyna Urzędniczego odbyła się Konferencja „Od menu Potockich z Łańcuta do turystyczno-kulinarnej oferty dla Podkarpacia”. Celem wydarzenia było zaprezentowanie projektu związanego z badaniami nad dokumentami historyczno-kulinarnymi z Łańcuta i Podkarpacia, przechowywanymi częściowo we Lwowie oraz Warszawie. Archiwalia obejmują zagadnienia zamkowej kuchni od połowy XIX w. do 1944 r.
W spotkaniu wzięło udział około 60 osób, pochodzących z różnych środowisk i zainteresowanych dziedzictwem żywieniowym, turystyką oraz gastronomią. Wśród gości znaleźli się przedstawiciele lokalnych władz, muzeów, producentów żywności wysokiej jakości, restauratorów, szefów kuchni, a także organizatorów turystyki.
Słowo wstępne wygłosił Wit Karol Wojtowicz, Dyrektor Muzeum - Zamek w Łańcucie. Pierwszy prelegent, prof. Fabio Parasecoli wygłosił wykład pt. „Culinary Tourism: a Global Phenomenon”. Jako drugi wystąpił prof. Jarosław Dumanowski, który zaprezentował referat „Stół pierwszy, stół drugi. Menu Potockich z Łańcuta z lat 1861-1944 jako opowieść o historii, wzorzec i dokumentacja współczesna”. Jako ostatni wynikami badań podzielił się prof. Ihor Lylo, który omówił problematykę „W cieniu wielkiego pałacu. Sylwetki i świat kuchmistrzów Potockich z Łańcuta”.
W trakcie spotkania naukowcy podkreślili niezwykły, unikalny na skalę europejską przykład kuchni rodu Potockich z Łańcuta, a także przedstawili zamkowych pracowników w niej zatrudnionych. Menu zachowane w archiwalnych dokumentach zawiera nie tylko zapisy dotyczące posiłków rodu Potockich i ich gości, ale także codzienne zestawy posiłków służby, czy informacje o lokalnych dostawcach żywności. Kompleksowa analiza materiałów umożliwia określenie tego, jak kształtował i zmieniał się gust kulinarny w tamtym okresie. To również informacja nie tylko na temat jadłospisu, ale także określenie gdzie i jak serwowano dania.
Wieloaspektowa prezentacja tematyki związanej z posiłkami i kulturą ich spożywania, w dalszej perspektywie może przełożyć się na stworzenie szerokiej oferty z zakresu turystyki kulinarnej.
W trakcie konferencji zostały zaprezentowane także albumy, wydane przez Muzeum Pałacu Króla Jana III Sobieskiego w Wilanowie, zawierające staropolskie teksty kulinarne.
Sylwetki prelegentów
Fabio Parasecoli, specjalista z zakresu food studies, profesor New York University. Jego badania dotyczą głównie powiązań między jedzeniem, mediami i polityką. Redaktor (razem z Peterem Scholliersem) sześciotomowej syntezy A Cultural History of Food, autor m. in. Al Dente: A History of Food in Italy (2014), Gastronativism: Food, Identity, Politics (2022). Zajmuje się również oznaczeniami produktów tradycyjnych i regionalnych (Knowing Where It Comes From: Labeling Traditional Foods to Compete in a Global Market, 2017). Interesuje się także i prowadzi badania and jedzeniem w Polsce (The Power of Taste: Europe at the Royal Table, red. J. Dumanowski, A. Kuropatnicki i F. Parasecoli, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Warszawa 2020). Prowadzi badania w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki poświęcone stosunkowi Polaków do tradycyjnego i regionalnego jedzenia w zmieniającym się, globalistycznym systemie żywieniowym.
Jarosław Dumanowski, historyk, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, badacz dziejów jedzenia, historii kultury materialnej i kontaktów polsko-francuskich. Dyrektor Centrum Dziedzictwa Kulinarnego UMK w Toruniu. Pomysłodawca i redaktor serii „Monumenta Poloniae Culinaria”, wydawanej przez Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie (dziewięć tomów staropolskich tekstów kulinarnych). Członek m. in. rady naukowej European Institute for Food History and Cultures oraz redakcji „Kwartalnika Historii Kultury Materialnej” (Instytut Archeologii i Etnologii PAN) i komitetu naukowego „Histoire, économie & société” (Uniwersytet Paryż-Sorbona). Autor (z Magdaleną Kasprzyk-Chevriaux) książki „Kapłony i szczeżuje. Zapomniana kuchnia staropolska” (Wydawnictwo Czarne). Popularyzator wiedzy o dawnej kuchni, organizator wydarzeń historyczno-kulinarnych, współpracuje z restauratorami, szefami kuchni (jest członkiem Fundacji Klubu Szefów Kuchni), nauczycielami gastronomii, producentami żywności i organizatorami turystyki. Był polskim koordynatorem międzynarodowego programu EFES (edukacji historycznej i kulturowej dla europejskich szkół gastronomicznych).
Ihor Lylo, historyk, do 2022 r. profesor Uniwersytetu Narodowego imienia Iwana Franki we Lwowie, badacz historii Lwowa i dziejów jedzenia. Stypendysta programu Fulbrighta, Polskiej Akademii Nauk, visiting profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przewodnik po Lwowie, autor przewodników turystycznych. Dyrektor Instytutu Kuchni Galicyjskiej (Lwów, Ukraina). Współpracownik w Muzeum-Zamku w Łańcucie i Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Autor monografii naukowych, prac popularno-naukowych i książek kucharskich Kuchnia lwowska (2012) i Ukraine: food and history (2021), która została nominowana do nagrody Gourmand World Cookbook Awards. Jesienią 2022 roku we współpracy z Marianną Dushar ukażą się dwie ich książki Kuchnia lwowska (wydawnictwo Znak) i Szlachetna kuchnia Galicji (wydawnictwo Starego Lwa we Lwowie).
JGCh, biogramy: fb/profil Kuchnia Staropolska
